Do odrzucenia spadku dochodzi najczęściej z uwagi na zadłużenie spadkodawcy, którego spadkobierca nie chce dziedziczyć. Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć bez względu na tytuł powołania do dziedziczenia, tj. zarówno przy dziedziczeniu testamentowym, jak i ustawowym, jednak należy pamiętać, by czynność ta została dokonana w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego). Spadek można odrzucić albo w postępowaniu sądowym, albo przed notariuszem.
Brak oświadczenia spadkobiercy o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w powyższym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015 § 2 Kodeksu cywilnego).
Skutkiem odrzucenia spadku jest fikcja prawna, polegająca na tym, że spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. W konsekwencji, przy dziedziczeniu ustawowym, do dziedziczenia powołani są dalsi spadkobiercy. Jeśli odrzucenia spadku dokonała osoba mająca dziecko, wtedy to ono zostaje powołane do spadku. Gdy dziecko jest pełnoletnie może samodzielnie podjąć decyzję, czy przyjąć, czy odrzucić spadek i w przypadku chęci odrzucenia spadku, dokonać takich samych czynności jak jego rodzic, opisanych powyżej.
Jeśli jednak dziedziczenie dotyczy małoletniego dziecka, złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku wymaga wcześniejszej zgody sądu opiekuńczego.
Zatem, aby odrzucić spadek w imieniu małoletniego dziecka, należy w tym celu zadziałać dwuetapowo.
W pierwszej kolejności konieczne jest złożenie do Sądu Rejonowego Wydziału Rodzinnego pisemnego wniosku o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego dziecka. We wniosku trzeba wykazać przyczyny, które w konkretnej sprawie dowodzą, że odrzucenie spadku jest zgodne z dobrem i interesem małoletniego dziecka. Jeśli sąd opiekuńczy dostrzeże przesłanki uzasadniające odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, wyda odpowiednie postanowienie w tym przedmiocie, wyrażające zgodę.
Dopiero po otrzymaniu prawomocnego postanowienia sądu (zawierającego zgodę na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego) rodzice małoletniego dziecka mogą dokonać odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka. Sama czynność odrzucenia spadku w imieniu małoletniego może nastąpić przed notariuszem albo w postępowaniu sądowym, poprzedzonym złożeniem wniosku w tym przedmiocie.
Co istotne, cała procedura odrzucenia spadku w imieniu małoletniego dziecka (tj. uzyskanie zgody sądu opiekuńczego na odrzucenie spadku oraz samo odrzucenie spadku) musi nastąpić w łącznym terminie sześciu miesięcy od dnia odrzucenia spadku przez rodzica (art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego).
Jednak czasu trwania postępowania przed sądem opiekuńczym (w przedmiocie wyrażenia zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego) nie wlicza się do sześciomiesięcznego okresu na odrzucenie spadku, gdyż w czasie procedury sądowej następuje zawieszenie biegu tego terminu. Dla ustalenia upływu sześciomiesięcznego terminu należy zatem zsumować czas, jaki minął od daty odrzucenia spadku przez rodzica do chwili wystąpienia do sądu (z wnioskiem o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka) i czas po zakończeniu postępowania sądowego, liczony od daty uprawomocnienia się postanowienia o wyrażeniu zgody przez sąd opiekuńczy na odrzucenie spadku.
Źródło:
– ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
– ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Artykuł powstał przy współpracy z
Adwokat Agnieszką Marciniak
Kancelaria Adwokacka Adwokat Agnieszka Marciniak
Grunwaldzka 519e/2
62-064 Plewiska
tel. + 48 600 364 964
