Projekt zmian dotyczący zasad przedawnienia roszczeń cywilnoprawnych
W dniu 1 lutego 2017r. Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło założenia projektu nowelizacji Kodeksu cywilnego, który ma wprowadzić zmiany w zakresie przedawnienia roszczeń cywilnoprawnych.
Zamierzenia i cele projektu
Projekt nowelizacji ma na celu nie tylko ochronę dłużników przed przedawnionymi roszczeniami i ich dochodzeniem po wielu latach, głównie przez firmy windykacyjne trudniące się odkupywaniem długów, lecz również ochronę wierzycieli, albowiem szybsze wszczęcie postępowania przed sądem jak i komornikiem daje większe szanse na skuteczne wyegzekwowanie roszczenia.
Czym jest przedawnienie?
Przedawnienie jest jedną z kilku instytucji prawa cywilnego, których działanie polega na zmianie treści stosunków prawnych ze względu na upływ czasu. Należy pamiętać, że przedawnieniu podlegają wyłącznie cywilnoprawne roszczenia majątkowe. Skutek przedawnienia następuje po upływie określonego terminu i polega na tym, że roszczenie istnieje nadal, ale ten, przeciwko komu jest ono skierowane, może skutecznieuchylić się od jego zaspokojenia. Osoba, przeciwko której przysługuje roszczenie może zatem,unikając ujemnych konsekwencji prawnych, odmówić podjęcia zachowania, do którego jest zobowiązana, np. zapłaty. Jednak sam upływ terminu przedawnienia nie wyklucza dobrowolnego spełnienia świadczenia przez zobowiązanego, ani wszczęcia postępowania sądowego przez uprawnionego.
Działania sądu z urzędu
Zgodnie z proponowanymi zmianami to sąd z urzędu będzie musiał ustalić, czy roszczenie dochodzone pozwem jest przedawnione. Gdy sąd stwierdzi, że minął termin przedawnienia powództwo zostanie oddalone i żadna czynność dłużnika nie będzie już w tym celu wymagana. Należy podkreślić, iż propozycja tej zmiany dotyczyć ma nie tylko roszczeń w obrocie powszechnym, lecz również w obrocie gospodarczym.
Aktualne przepisy nie nakładają na sąd obowiązku ustalenia przedawnienia, przerzucając go na stronę pozwaną, która, by uchronić się przed zasądzeniem przedawnionego roszczenia musi podnieść zarzut przedawnienia.
Skrócenie terminu przedawnienia
Co do zasady, aktualnie termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 3 lata. Omawiany projekt zakłada skrócenie podstawowego terminu przedawnienia z 10 do 6 lat. W pozostałym zakresie, tj. w odniesieniu do roszczeń okresowych i związanych w prowadzeniem działalności gospodarczej wynosiłby jak dotychczas 3 lata.
Początek i koniec przedawnienia
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, a gdy wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.Natomiast wedle proponowanego projektu nowelizacji początkiem biegu przedawnienia ma być dzień, w którym wierzyciel dowiedział się o roszczeniu i o osobie zobowiązanej z tytułu roszczenia. Jako koniec biegu przedawnienia projekt zakłada ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym upływa termin.
Przerwanie biegu przedawnienia
Bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw,dokonaną w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Ponadto, przedawnienie ulega przerwaniu przez uznanie roszczenia lub przez wszczęcie mediacji. Co istotne, po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo i zatrzymane jest dopóki ww. postępowanie nie zostanie zakończone.
Omawiany projekt nie dokonuje zmian w przypadku uznania roszczenia przez dłużnika oraz mediacji. Jednakże podjęcie dodatkowych czynności przed sądemnie prowadziłoby już do przerwania biegu przedawnienia, lecz do wstrzymania zakończenia jego biegu. Termin przedawnienia dalej by płynął, ale nie mógłby zakończyć się wcześniej niż 6 miesięcy od prawomocnego zakończenia postępowania wszczętego wskutek tych czynności.
Terminy po prawomocnym orzeczeniu
Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem lat dziesięciu. Oznacza to, że z chwilą uprawomocnienia się wyroku wierzyciel ma kolejne 10 lat na wyegzekwowanie roszczenia. Zmiana w zakresie tego uprawnienia ma na celu skrócenie go do 3 lat, albowiem wedle pomysłodawców projektu okres ten ma być wystarczający dla wierzyciela do podjęcia czynności zmierzających do egzekucji roszczenia.
Źródło:
– www.ms.gov.pl
– ustawa z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny
Artykuł powstał przy współpracy z
adw. Agnieszką Marciniak
Kancelaria Adwokacka
Grunwaldzka 519e/2
62-064 Plewiska
tel. + 48 600 364 964
www. acadwokat.pl
